Không biết cà phê cóc ở Huế có từ khi nào nhưng giờ nó đã quá quen thuộc với với Huế và trở thành một nét văn hóa của người dân nơi đây. Các tên đường như Trương Định, Phạm Hồng Thái, Nguyễn Trường Tộ, bờ hồ bên đường Tôn Đức Thắng… (TP Huế) là những “phố cà phê” chính hiệu “cóc”.
Lý dải về nguồn gốc cà phê cóc ở Huế, một người có thâm niên hơn 20 năm bán cà phê cóc ở Huế cho biết: “Cách đây khoảng hơn 20 năm về trước ở Huế chỉ xuất hiện một vài quán cà phê sân vườn nho nhỏ, sau đó do lượng người dân thưởng thức cà phê ngày càng nhiều nên các quán bắt đầu kinh doanh ra cả lề đường khu vực gần nhà rồi kéo dài dọc theo vỉa hè và cuối cùng hình thành cà phê cóc từ lúc nào cũng không hay”. Cũng có cách lý giải khác rằng “cóc” là bắt nguồn tư tư thế ngồi uống trên chiếc ghế nhựa nhỏ, người uống phải ngồi trung xuống, chồm hổm hệt như chú cóc.
Buổi sáng, buổi chiều, dạo quanh một vài con đường trong TP Huế là người ta có thể bắt gặp ngay hình ảnh những quán cà phê cóc đông nghịt người. Cà phê cóc cũng được phân theo thời gian của những lớp người khác nhau như: Sáng sớm là những người đạp xích lô, xe thồ, thợ nề; 6 -7 giờ là thời gian của những người làm việc theo giờ hành chính; từ 7 giờ đến gần trưa là thời gian của những người làm việc không phụ thuộc vào thời gian như sinh viên, khách du lịch…
Cafe cóc xứ Huế
“Mình rất thích uống cà phê cóc vì nó thoáng mát, rẻ, phù hợp với túi tiền. Ngồi cà phê cóc không gian thoáng đãng, tự do thoải mái nói chuyện mà không bị người khác để ý và vừa được ngắm cảnh đường phố với những dòng người ồn ào đông đúc lúc đi làm…”. Đó là những lời nhận xét rất thường gặp của người dân xứ Huế khi ngồi thưởng thức cà phê cóc.
Nhiều người sẽ thấy các quán cà phê cóc ở Huế có nét tương đồng với các quán nước chè đầu phố của Hà Nội hay cà phê cóc Sài Gòn bởi vì cũng được bày bán tại những vỉa hè. Gọi là quán cho thuận miệng, chứ thật ra cà phê cóc chỉ có một chiếc ghế nhỏ, vài chai cà phê đã pha sẵn, đường, hộp sữa đặc, ít đá và vài cái ly nhựa hoặc thủy tinh được xếp trên các vỉa hè hay góc phố; có những quán ở đường Tôn Đức thắng thậm chí không có cả ghế, cứ trải một tờ giấy báo (người dân thường gọi vui là “ghế xoay”) là đã có một chỗ ngồi “ngon lành”.
Mở cửa từ 4,5 giờ sáng đến tận tối mịt, mỗi quán có những khách quen riêng, có giờ cao điểm riêng, nhưng tất cả đều nhằm phục vụ mục đích uống cà phê nhanh, gọn, lẹ của người dân xứ Huế. Câu chuyện quanh bàn cà phê sáng có thể bao gồm từ chuyện nghề nghiệp, chuyện con cái, gia đình đến các vấn đề thời sự, giáo dục, thể thao hay cả chính trị thế giới. Một hình ảnh thường gặp ở các quán cà phê cóc là mỗi người một tay cầm ly cà phê, tay kia cầm tờ báo.
Quán cà phê cóc ở Huế dần vắng khách…
Trước những thông tin về cà phê bẩn, cà phê tẩm hóa chất, đậu nành tràn ngập trên các phương tiện truyền thông. Những tín đồ sành cà phê ở xứ Huế dần chuyển sang uống cà phê nguyên chất, cà phê pha máy. Nhiều quán cà phê pha máy tại Huế được mở ra, dần chiếm hết thị phần của các quán cà phê cóc với vài chai cà phê pha sẵn cùng chất lượng chưa được kiểm chứng.
Giới trẻ Huế – những người “nghiền cà phê”, từ bỏ ly cà phê cóc 6 – 7.000 để vào những quán cà phê pha máy, sử dụng cà phê rang xay với giá chỉ từ 10.000đ. Con phố cà phê Nguyễn Trường Tộ bây giờ trở nên đìu hiu, quán cà phê cóc đóng cửa ngày càng nhiều; thay vào đó, những quán cafe Youdo, VTV8, Minh cafe dọc con phố Ngô Quyền, đường Hà Nội…
